تاریخچه وردپرس: بررسی روند گسترش پرطرفدارترین CMS

تاریخچه وردپرس یک پیشینه بسیار غنی و طولانی دارد. این پلتفرم یکی از غول های عظیم در صنعت طراحی و پشتیبانی وردپرس است که توانسته یکسری فناوری های جدید را در این حوزه منتشر کند. با این اوصاف با توجه به تاریخچه پر باری که دارد، درک روند پیشرفت آن در چند دهه گذشته شاید قدری مشکل باشد. اما با بیان یکسری نکات کلیدی و برجسته می توانیم قدم به قدم مراحل گسترش وردپرس را توضیح دهیم.

در این مقاله قبل از هر چیز شما را با وردپرس آشنا می کنیم و سپس تاریخچه آن را از زمان شروع کار و مراحل توسعه آن را شرح می دهیم.

علت پرطرفدار بودن CMS وردپرس چیست؟

تاریخچه وردپرس بسیار پربار و دارای کارنامه فوق‌العاده مثبت و رو به رشد می باشد. اما اطلاع از مزیت های این cms پرطرفدار قبل از مطالعه تاریخچه آن خالی از لطف نیست. این پلتفرم کاملاً پویا و پرطرفدار یکی از ابزارهای حیاتی برای طراحان سایت و همچنین توسعه دهندگان فعال در حوزه پشتیبانی سایت می باشد. قبل از روی کار آمدن وردپرس توسعه دهندگان سعی می کردند به ناچار روند برنامه نویسی یک وبسایت را آموزش ببینند. طبیعتا این کار زمان و انرژی بسیار زیادی را از افراد می گرفت.

اگر چه برنامه نویسی یک وب سایت با نوع کاربری خاص مزیت های بسیار زیادی دارد اما در برخی از مواقع شما هیچ نیازی به برنامه نویسی سایت ندارید چرا که با راه اندازی یک سایت وردپرسی دقیقاً به تمام اهداف کاری و درآمدهای بسیار بالا در وب سایت های فروشگاهی خود خواهید رسید. با استفاده از پلتفرم وردپرس مسیر روبه رشد سایت شما کوتاه تر و سرعت ترقی آن نیز افزایش پیدا می کند. اینکه چرا سیل عظیمی از طراحان وب سایت، پلتفرم وردپرس را انتخاب میکنند دلایل قانع کننده خاص خود را دارند که در ذیل به ۲۱ مورد آن اشاره می کنیم.

1. نصب بسیار سهل و آسان
2. استفاده از آن در روند کار، آسان است
3. کاملا مقرون به صرفه
4. هماهنگ و سازگار با فرآیندهای سئو
5. طراحی سایت به صورت کاملا ریسپانسیو
6. سازگار با موبایل
7. سایت شما در سراسر جهان قابل دسترس است
8. انجام آپدیت خودکار
9. روند آپدیت آسان تنها با یک کلیک
10. داشتن هزاران پلاگین مختلف
11. امنیت ایده آل
12. آپشن های بسیار زیاد در طراحی
13. انعطاف پذیری بالا
14. عملکرد بسیار بهینه
15. سرعت اجرای بالا
16. رابط بصری عالی
17. جامعه استفاده بزرگ و دارای کاربران وسیع
18. دارای انجمن های پشتیبانی قوی
19. کاملا منبع باز
20. عدم نیاز به کدنویسی
21. صددرصد قابل تنظیم

توضیحات مقدماتی در مورد وردپرس

پیش از آنکه بخواهیم در مورد تاریخچه وردپرس صحبت کنیم، بگذارید قدری شرایط فعلی وردپرس را بررسی کنیم. عموما وردپرس یک سیستم منبع باز و رایگان مدیریت محتوا است که به کاربران کمک می کند تا وب سایت خود را همان طور که می خواهند طراحی کنند. می توان گفت در حال حاضر نیمی از سایت ها با این تکنولوژی ساخته می شوند. این پلتفرم بدون شک یک غول طراحی سایت است. به جهت گسترش روز افزون آن تا به امروز هیچگونه روند نزولی در آن مشاهده نشده است. این پیشرفت یک شبه اتفاق نیافته است و برای آنکه بتوانیم آینده آن را پیش‌بینی کنیم بهتر است ابتدا به بررسی گذشته آن بپردازیم.

تاریخچه وردپرس با ارائه جدول زمانی

در ادامه با بیان یکسری جداول زمانی به صورت مقطعی روند توسعه وردپرس را از سال ۲۰۰۲ تا اکنون تجزیه و تحلیل می کنیم. مطالب ارائه شده را به ۴ بازه زمانی چند ساله ۲۰۰۵-۲۰۰۲، ۲۰۱۰-۲۰۰۶، ۲۰۱۵-۲۰۱۱، و ۲۰۲۱-۲۰۱۶ تقسیم بندی می کنیم تا بتوانیم به صورت منظم به بیان نکات مهم و کلیدی به صورت گام به گام بپردازیم.

تاریخچه وردپرس از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۵: رشد اولیه

گسترش وردپرس از سال ۲۰۰۲ شروع شد. با روی کار آمدن این پلتفرم روز به به روز از محبوبیت رقیب خود یعنی b2/cafelog کاسته شد. زیرا وردپرس یک رابط کاربری جدید و بهتری بود. در سال ۲۰۰۳ با روی آوردن کاربران به وبلاگ نویسی معمولا با رابط کاربری ذیل مواجه می شدند. فرم آن از جهاتی بر اساس b2/cafelog بود اما قدری پیشرفته تر بود. وردپرس رابط کاربری راحت تری داشت چرا که می توانستند جهت فرم دهی به محتوای خود از قالب های مختلف استفاده کنند. از طرفی پلتفرم وردپرس توانست مجوز عمومی GPL را نیز دریافت کند.

بعد از صدور مجوز تحت GPL، طراحان وردپرس مطمئن شدند که این نرم افزار می تواند به صورت رایگان در دسترس عموم قرار گیرد. از طرف دیگر این مجوز باعث می شود تا کاربران کدهای خود را به صورت قانونی تغییر دهند. بعد از آن کاربران طراحی سایت اکثرا به این پلتفرم روی آوردند و به تدریج به شمار کاربران افزوده شد. در سال ۲۰۰۴ نسخه ۱.۲ وردپرس منتشر شد که دارای ویژگی ها و خصوصیات بیشتری بود.

در سال ۲۰۰۵ وردپرس یک پتانسیل جدی را در خود پروراند و توسعه دهندگان سرمایه گذاری بیشتری روی آن انجام دادند. بطوریکه در همان سال شرکت automatic که یکی از شرکت های مطرح در حوزه توسعه وب است، نیز پایه گذاری شد. ویژگی های برجسته آن معمولا شامل پست کردن به وسیله ایمیل، رجیستر کردن مشترکین و همچنین اضافه کردن چندین نویسنده بود. رایگان بودن استفاده از وردپرس ویژگی بارز و محبوب این پلتفرم قلمداد می شد. طرفداران وفادار آن نیز رفته رفته این نرم افزار را برای طراحی سایت خود استفاده می کردند.

تاریخچه وردپرس از سال ۲۰۰۶-۲۰۱۰: گسترش کاربران

چهار سال بعد تصمیمات مهمی در مورد وردپرس گرفته شد که نشانگر افزایش ارزش کاربران استفاده کننده از این پلتفرم است. در این خصوص توسعه دهندگان تصمیم گرفتند یکسری کاربران اختصاصی را برای این نرم افزار در نظر بگیرند تا مسیر رشد و گسترش کاربران بیشتر را هموارتر کنند. در اوایل سال ۲۰۰۶ شرکت Automattic یک مجموعه نسبتا نوپایی بود. اما سعی کرد به جهت گسترش کاربران خود یک علامت تجاری و لوگو وردپرس را طراحی کند که همین نام تجاری تا به اکنون باقی مانده است.

این لوگو تنها امتیاز این پلتفرم نبود. توسعه دهندگان در سال ۲۰۰۷ مدام در این تلاش بودند تا با ارتقا ویژگی ها و بهبود عملکرد وردپرس کاربران بیشتری را جذب کنند. بعضی از دگرگونی ها و اصلاحات شامل اصلاح رابط کاربری UI، رفع مشکلات امنیتی و اضافه کردن قابلیت Improving features بود. متاسفانه در سال ۲۰۰۷، وردپرس با یکسری نقایص امنیتی مواجه شد که در طی آن عامل های مخرب بیرونی می توانستند مانور بیشتری روی آن دهند و امنیت سایت ها را دچار مشکل کنند.

لذا برنامه های گسترده ای در جهت افزایش امنیت نرم افزار تا سال ۲۰۰۸ تبیین شد که مورد استقبال کاربران نیز قرار گرفت. بعد از آن یکسری کدهای کوتاه معرفی شد که به کاربران اجازه می داد تا bracket text in post یا براکت کردن متن در پست ها را انجام دهند. نتیجه این کار باعث می شد تا مجموعه ای از ویژگی های داینامیک رو متن ها پیاده سازی شود. درواقع با این کار می توانستیم پست های پیچیده را ساده سازی کنیم. در سال ۲۰۰۸ قابلیت بروزرسانی سایت در پلتفرم وردپرس اضافه شد. با این ویژگی منحصر به فرد کاربران می توانستند سایت خود را همیشه آپدیت نگه دارند که از طرفی سبب افزایش امنیت آن نیز می شد.

در سال ۲۰۰۹ بهبودهای گسترده ای در وردپرس شاهد بودیم که شامل قابلیت ویرایش تصاویر، مدیریت ویدیوها، ارتقا المان های مرتبط با رتبه گیری سایت، و پست کردن تامنیل (thumbnail) بود. در سال ۲۰۱۰ نیز قابلیت اجرای پست های سفارشی انجام شد. این موضوع پتانسیل عملکردی وردپرس را در گسترش کاربران بیشتر افزایش داد تا کاربران به آنچه که نیاز دارند برسند.

تاریخچه وردپرس از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵: برآورده کردن نیاز کاربران

در سال ۲۰۱۱ یک نوار جداگانه جهت مدیریت بیشتر و اضافه کردن فرمت های مختلف پست به قابلیت های قبلی وردپرس اضافه شد. هر دو این موارد تجربه استفاده برای کاربران را بهتر و آسان تر کرد. در سال ۲۰۱۱ تمامی برنامه های اجرا شده ی قبلی نتیجه داد بطوریکه در آن زمان حدود ۵۰ میلیون وبلاگ در وردپرس ساخته شدند. درواقع این آمار نشان می داد که توسعه دهندگان از این پلتفرم و قابلیت های آن بشدت راضی هستند.

در سال ۲۰۱۲ یک media manager جدید راه اندازی شد که باعث تسهیل در اضافه کردن ویدیو و عکس به پست ها می شد. این امر باعث شد تا وردپرس مکانی عالی برای وبلاگ های رسانه ای سنگین و سازندگان محتواهای متنی باشد. در سال ۲۰۱۳ مجموعه ای از آپدیت های اتوماتیک فعال شد. این قابلیت صرفه جویی در وقت و انرژی کاربران را دربر داشت. در سال ۲۰۱۴ بیشتر تمرکز بر دسترسی ساده به امکانات وردپرس معطوف شد. به همین دلیل در بخش drag and drop بهبودهای اساسی صورت گرفت که رابط کاربری را راحت تر می کرد. قابلیت و آپشن gallery preview نیز به برنامه اضافه شد که منجر به بهبود فرآیند ارسال تصویر شد.

دیگر ویژگی قابل توجه در این سال قابلیت جدید Playlist بود. با استفاده از آن می توانستید عناصر بصری و صوتی را بهبود ببخشید بطوریکه شرایط لازم برای پست کردن چندین فایل رسانه ای میسر می شد. سال ۲۰۱۵ یک انقلاب گسترده ای در تاریخچه وردپرس شکل گرفت و آن اضافه کردن REST Application Programming Interfaces (API) به هسته مرکزی وردپرس بود. API این ویژگی خاص را در ماهیت خود دارد که به برنامه‌های دیگر اجازه می دهد تا خارج از خود نرم‌افزار به اطلاعات و داده های وردپرسی دسترسی داشته باشند. این ویژگی باعث می شد تا قابلیت ادغام وردپرس با دیگر ابزارها میسر شود.

تاریخچه وردپرس در سال های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۱: اجرای رویکردهای مدرن

به احتمال بسیار زیاد ممکن است شروع عصر مدرن وردپرس را از سال ۲۰۱۶ بدانید. زیرا در این زمان جدیدترین ویژگی ها به وردپرس اضافه شده است که تا به اکنون مدام در حال استفاده هستند. به طور مثال در این سال custom css به مجموعه theme customizer اضافه شدند. این قابلیت سبب شد ایجاد تغییرات سبک از طریق theme editor میسر شود. بعد از آن WordPress.org طی بیانیه ای اعلام کرد که از HTTPS نیز به طور کامل پشتیبانی خواهد کرد. این موضوع نشان می دهد که وردپرس اهمیت ویژه ای به استانداردهای با امنیت بسیار بالا می دهد.

در سال ۲۰۱۷ مجموعه ای از ویجت های پیش‌فرض (default widget) به برنامه اضافه شد. این ویجت ها باعث می شد تا کاربران بتوانند محتواهای شامل تصویر و متن های پربار را با قابلیت های بصری اضافه کنند. در داشبورد وردپرس خود مکرر می توانید از این ویجت ها استفاده کنید. سال ۲۰۱۸ جزو سال های بی نظیر در تاریخچه وردپرس محسوب می شود. توسعه دهندگان در آن سال روی پروژه ای تحت عنوان گوتنبرگ (Gutenberg) فعالیت می کردند که در زمان اجرا بیشتر بصورت افزونه قابلیت استفاده داشت. پروژه گوتنبرگ باعث شد تا یکی از ویرایشگرهای وردپرس که block editor نام دارد به سرعت پیشرفت کند.

Block editor ایجاد پست ها را به بهترین شکل انجام می داد و تجربه ای عالی را برای کاربران ایجاد می کرد. با این ویرایشگر می توانید یکسری بلوک ها یا واحدهایی از محتوا را در بستر کار خود اضافه کنید که قابلیت حرکت به اطراف را دارند. لذا block editor قابلیت طراحی های بصری وردپرس را میسر کرد. در سال ۲۰۱۹ تغییراتی در بلاک ادیتور، بروزرسانی های امنیتی، و ابزارهای دیباگ انجام شد. سال ۲۰۲۰ تمرکز ویژه ای روی بلاک ادیتور گذاشته شد تا قابلیت های آن گسترش یابد. در تاریخ امروز یعنی سال ۲۰۲۱ تا چند ماه اخیر مجموعه ای از بروزرسانی های امنیتی اجرا و تقویت شدند تا هر جزء این پلتفرم کاربردی بتوانند به بهترین شکل خدمات خود را ارائه دهند.

سخن آخر

آنچه که در این مقاله مطالعه فرمودید یک پیشینه جامع، کامل و آموزنده درباره تاریخچه وردپرس بود که توسط شرکت یاس وب، یکی از شرکت های فعال در زمینه خدمات طراحی سایت، سئو و پشتیبانی سایت های وردپرسی، تهیه و تدوین شده است. امید است که با مطالعه این مقاله عزم شما در ایجاد یک سایت وردپرسی مختص کار و فعالیت خود، جزم و جدی شود.